De lithosfeer bestaat niet uit een geheel, maar uit zes grote en ongeveer 10 kleinere platen. Die platen drijven op het deel van de buitenmantel dat taai-vloeibaar is en asthenosfeer wordt genoemd.
De kringlopen van vloeibaar mantelmateriaal worden convectiestromen genoemd. Door de convectiestromen bewegen de platen van de lithosfeer.

 

 

Soorten bewegingen

De platen kunnen op verschillende manieren ten opzichte van elkaar bewegen; divergent, convergent, transform.

Divergentie

Je noemt het divergentie als de platen van elkaar af bewegen. Deze bewegingen vindt plaats op de bodem van oceanen. Er ontstaat dan een scheur in de bodem, en komt er magma omhoog. Zo ontstaan mid-oceanische ruggen. Het vulkanisme daar is niet explosief.

Convergentie

Bij convergentie bewegen twee platen naar elkaar toe. Er zijn drie soorten mogelijk;

1. Oceanische plaat tegen continentale plaat

Als een oceanische plaat tegen een continentale plaat botst schuift de oceanische plaat onder de continentale plaat. Dit komt, omdat de oceanische plaat zwaarder is, het bestaat namelijk uit basalt. Het gebied waar dit gebeurt, noem je de subductiezone. Bij het aardoppervlak is de zone te herkennen aan een diepzeetrog.  

Bij de subductiezone smelt de oceanische plaat en komt er magma omhoog in de continentale korst en daardoor ontstaan er vulkanen op de continentale plaat.

2. Oceanische plaat tegen oceanische plaat

Hierbij duikt de oudste plaat onder de jongere plaat. De oudste plaat gaat eronder, omdat deze het meest afgekoeld en zwaarder is.

3. Continentale plaat tegen continentale plaat

Op de continentale platen liggen schilden. Dit zijn uitgestrekte, geologisch stabiele delen van de aardkorst van minstens 500 miljoen jaar oud. Door de botsing tussen schilden ontstaan plooiingsgebergten. De platen zijn beide even zwaar, dus hierbij duikt er niet een onder de ander. Daardoor wordt de korst bij elkaar gedrukt en ontstaan er gebergten.

 

Transform

Transforme beweging is als de platen langs elkaar schuiven. Je noemt dit een transforme plaatgrens. Hierbij ontstaat een breuk, een horizontale verschuiving, dit is een onderbreking van gesteentelagen waarlangs verschuivingen kunnen plaatsvinden. Er kan ook opschuiving of afschuiving plaatsvinden, hierdoor ontstaan hoge zones (horsten) en lage zones (slenken). De gebergten die ontstaan worden breukgebergten genoemd.